जन्मदिनांक – २३ जुलै १८५६.
लोकमान्य टिळकांचा जन्म रत्नागिरी जिल्ह्यातील चिखली या गावी झाला. केशव हे टिळकांचे मूळ नाव. परंतु समाज त्यांना त्यांच्या बाळ या टोपण नावानेच ओळखत असे. परिणामी पुढे बाळ हेच नाव कायमचे संबोधले गेले. टिळकांचे बहुतेक सर्वच शिक्षण पुण्यात झाले. ते १८७२ साली मॅट्रिक झाले. पुढील महाविद्यालयीन शिक्षण डेक्कन कॉलेज मध्ये घेऊन १८७६ साली ते बी.ए.ची परीक्षा फस्ट क्लासने उत्तीर्ण झाले. १८७९ मध्ये एलएल बी ही पदवी प्राप्त केली. एलएल बी. च्या वर्गात त्यांची आगरकर यांच्याशी ओळख झाली. ध्य़ास प्रेरित आगरकरांबरोबरच टिळकांनीही लोकजागृती तसेच राष्ट्रोद्धाराच्या कामी स्वतःला वाहून घेण्याचा निश्चय केला. समाज परिवर्तनासाठी राजकीय चळवळ महत्त्वाची या एकमताने सुरवातीस नव्या पिढीला नवे विचार देण्यासाठी टिळक आणि आगरकर यांनी पुण्यात ०१ जानेवारी १८८० रोजी न्यु इंग्लिश स्कूलची स्थापना केली. मग आगरकर- केसरी(मराठी), टिळक- मराठा(इंग्रजी) या वृत्तपत्रांचे संपादकत्व स्वीकारुन ते ख-या अर्थाने राजकारणात सक्रीय झाले. केवळ अर्ज, विनंत्या करुन देशाला स्वातंत्र्य मिळेल हे इतर नेत्यांचे विचार त्यांना पटण्यासारखे नव्हते. उलटपक्षी आपल्या मागण्या मान्य करण्यासाठी लोकांची चळवळ उभारुन भारतीय जनतेच्या मनात स्व्तंत्र्याविषयीची आकांशा निर्मान केली. २४ ऑक्टोबर १८८४ रोजी पुणे येथे या दोघांनी डेक्कन एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना केली, ०२ जानेवारी १८८५ रोजी त्यांनी ‘फर्गसन कॉलेज’ सुरु केले. पुढे सामाजिक सुधारणेच्या प्रश्नांवरुन आगरकर आणइ टिळक यांच्यात मतभेद झाल्याने आगरकरांनी २५ ऑक्टोबर १८८७ रोजी आपल्या केसरीच्या संपादक पदाचा राजीनामा दिला. त्यामुळे ते पदही टिळकांनाच सांभाळावे लागले. १८९६ च्या दुष्काळाच्या वेळी सरकारने फेमिन कोडप्रमाने शेतक-यांना मदत केली पाहीजे या मागणीकरता टिळकांनी शेतक-यांच्या प्रचंड सभा घेतल्या आणि टिळकांना त्यात यशही आले. १८९७ साली चाफेकर बंधुंनी रॅड या जुलमी लष्करी अधिका-याची हत्या केल्याने इंग्रज सरकारने भयंकर दडपशाही सुरु केली. या बाबत ‘सरकारचे डोके ठिकाणावर आहे काय?’ हा अग्रलेख विशेष गाजला आणि पुर्ण भारत त्यांना ‘झुंजार जहाल नेता’ म्हणुन ओळखू लागला. तथापि या अग्रलेखामुळे त्यांना राजद्रोहाखाली दीड वर्षाचा तुरुंगवासाची शिक्षा झाली. टिळकांचा राजकारणातला जहालमतवादाचा वाढता पुरस्कार पाहून त्यांना १९०८ मध्ये राजद्रोह म्हणुन सहा वर्षाची शिक्षा झाली व त्यांची ब्रम्हदेशातील मंडाळे तुरुंगात रवानगी झाली. १९१४ साली तुरुंगातुन सुटल्यानंतर त्यांनी होमरुलची लीगची स्थापना केली. स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि ते मी मिळवणारच अशी सिंहगर्जना त्यानी ०१ जून १९१६ रोजी अहमदनगर येथे केली. टिळकांनी गीतीरहस्य, दी आर्क्टिक होम इन दी वेदाज, ओरायन असे अभ्यासपुर्ण ग्रंथ त्यानी लिहीले. अन्याय, जुलूम यांविरोधात उभं राहण्याच्या बीजारोपणामुळे त्यांना भारतीय असंतोषाचे जनक ही उपाधी मिळाली. या महान नेत्याचा अंत ०१ ऑगस्ट १९२० रोजी झाला.
लोकमान्य टिळकांचा जन्म रत्नागिरी जिल्ह्यातील चिखली या गावी झाला. केशव हे टिळकांचे मूळ नाव. परंतु समाज त्यांना त्यांच्या बाळ या टोपण नावानेच ओळखत असे. परिणामी पुढे बाळ हेच नाव कायमचे संबोधले गेले. टिळकांचे बहुतेक सर्वच शिक्षण पुण्यात झाले. ते १८७२ साली मॅट्रिक झाले. पुढील महाविद्यालयीन शिक्षण डेक्कन कॉलेज मध्ये घेऊन १८७६ साली ते बी.ए.ची परीक्षा फस्ट क्लासने उत्तीर्ण झाले. १८७९ मध्ये एलएल बी ही पदवी प्राप्त केली. एलएल बी. च्या वर्गात त्यांची आगरकर यांच्याशी ओळख झाली. ध्य़ास प्रेरित आगरकरांबरोबरच टिळकांनीही लोकजागृती तसेच राष्ट्रोद्धाराच्या कामी स्वतःला वाहून घेण्याचा निश्चय केला. समाज परिवर्तनासाठी राजकीय चळवळ महत्त्वाची या एकमताने सुरवातीस नव्या पिढीला नवे विचार देण्यासाठी टिळक आणि आगरकर यांनी पुण्यात ०१ जानेवारी १८८० रोजी न्यु इंग्लिश स्कूलची स्थापना केली. मग आगरकर- केसरी(मराठी), टिळक- मराठा(इंग्रजी) या वृत्तपत्रांचे संपादकत्व स्वीकारुन ते ख-या अर्थाने राजकारणात सक्रीय झाले. केवळ अर्ज, विनंत्या करुन देशाला स्वातंत्र्य मिळेल हे इतर नेत्यांचे विचार त्यांना पटण्यासारखे नव्हते. उलटपक्षी आपल्या मागण्या मान्य करण्यासाठी लोकांची चळवळ उभारुन भारतीय जनतेच्या मनात स्व्तंत्र्याविषयीची आकांशा निर्मान केली. २४ ऑक्टोबर १८८४ रोजी पुणे येथे या दोघांनी डेक्कन एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना केली, ०२ जानेवारी १८८५ रोजी त्यांनी ‘फर्गसन कॉलेज’ सुरु केले. पुढे सामाजिक सुधारणेच्या प्रश्नांवरुन आगरकर आणइ टिळक यांच्यात मतभेद झाल्याने आगरकरांनी २५ ऑक्टोबर १८८७ रोजी आपल्या केसरीच्या संपादक पदाचा राजीनामा दिला. त्यामुळे ते पदही टिळकांनाच सांभाळावे लागले. १८९६ च्या दुष्काळाच्या वेळी सरकारने फेमिन कोडप्रमाने शेतक-यांना मदत केली पाहीजे या मागणीकरता टिळकांनी शेतक-यांच्या प्रचंड सभा घेतल्या आणि टिळकांना त्यात यशही आले. १८९७ साली चाफेकर बंधुंनी रॅड या जुलमी लष्करी अधिका-याची हत्या केल्याने इंग्रज सरकारने भयंकर दडपशाही सुरु केली. या बाबत ‘सरकारचे डोके ठिकाणावर आहे काय?’ हा अग्रलेख विशेष गाजला आणि पुर्ण भारत त्यांना ‘झुंजार जहाल नेता’ म्हणुन ओळखू लागला. तथापि या अग्रलेखामुळे त्यांना राजद्रोहाखाली दीड वर्षाचा तुरुंगवासाची शिक्षा झाली. टिळकांचा राजकारणातला जहालमतवादाचा वाढता पुरस्कार पाहून त्यांना १९०८ मध्ये राजद्रोह म्हणुन सहा वर्षाची शिक्षा झाली व त्यांची ब्रम्हदेशातील मंडाळे तुरुंगात रवानगी झाली. १९१४ साली तुरुंगातुन सुटल्यानंतर त्यांनी होमरुलची लीगची स्थापना केली. स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि ते मी मिळवणारच अशी सिंहगर्जना त्यानी ०१ जून १९१६ रोजी अहमदनगर येथे केली. टिळकांनी गीतीरहस्य, दी आर्क्टिक होम इन दी वेदाज, ओरायन असे अभ्यासपुर्ण ग्रंथ त्यानी लिहीले. अन्याय, जुलूम यांविरोधात उभं राहण्याच्या बीजारोपणामुळे त्यांना भारतीय असंतोषाचे जनक ही उपाधी मिळाली. या महान नेत्याचा अंत ०१ ऑगस्ट १९२० रोजी झाला.
